Kıpırtı: Çocuk edebiyatında ilgiyle beraber niteliksel sorunlar da artıyor | Söyleşi

Kıpırtı: Çocuk edebiyatında ilgiyle beraber niteliksel sorunlar da artıyor | Söyleşi

02/04/2021 Kapalı Yazar: Ahmet Kavruk

Kısa bir süre önce yepyeni bir çocuk dergisi edebiyatseverlerle buluştu. Yaklaşık 70 çizer ve yazarın katkısıyla hazırlanan ‘Kıpırtı Çocuk’ 1 Mart itibariyle yayın hayatına başladı. İki aylık periyodlarla okuyucuyla buluşacak olan çocuk dergisinin yayın kurulu üyeleriyle serüvenleri üzerine konuştuk. Yola çıkış hikayelerinden dijital medyaya, çocuk edebiyatından Kıpırtı Çocuk Dergisi’nin gelecek planlarına kadar birçok başlığa dair bilgiyi söyleşimizde bulabilirsiniz. Şimdiden keyifli okumalar 🙂

Hazırlayan: Ahmet Kavruk


  • Kıpırtı nasıl yola çıktı? Dergi çıkarmaya nasıl karar verdiniz?
Dilek Yılmaz

Bizler Nevzat Süer Sezgin’den çocuk edebiyatı eğitimi almış farklı meslek ve alanlardan yetmiş kadar yetişkin olarak 2020 yılı sonlarına doğru Eksi 18 Edebiyat Topluluğu adı altında bir araya geldik. Grup içindeki katılımcılar kendilerine dert edindikleri durumlarla ilgili bir takım projeler geliştirip üzerine çalışıyor. Kıpırtı Çocuk Dergisi de böyle bir projenin ürünü. Dilek Yılmaz farklı, yaratıcı, her çocuğa ulaşabilecek bir dergi hayalini anlattı ve topluluğumuz da bunu destekledi.

  • ‘Kıpırtı’ isminin bir hikâyesi var mıdır? Varsa nedir?

Proje gündeme gelince grup toplantıları yapıp zemini oluşturmaya başladık. Vizyonumuz, hedeflerimiz, içerik ve üretim süreçleri ve dergi ismi üzerine konuşup yol haritamızı belirledik. Pek çok  isim geldi aklımıza. Bu noktada durumu topluluğa taşıdık. Çeşitli Web2 araçlarıyla fikirlerimizi onlarla paylaştık, yorumlarını aldık. Sonuçta seçenekler arasında bizi en çok heyecanlandıran, çocuğa en yakın olan Kıpırtı Çocuk adı seçilmiş oldu.

Kıpırtı Çocuk Dergisi Yayın Kurulu (Hasan Karaca, Başak Fındıkçıoğlu, Serap Şahin, Filiz Gündoğan, Osman Torun, Elif Bülbül, Elif Çelebi, Dilek Yılmaz, Nevzat Süer Sezgin, Yusuf Çağlayan)
  • Değişim ve dönüşümün hızlı olduğu bir dönemi yaşıyoruz. Siz de bu noktada dijital yayıncılık yapıyorsunuz. Çocuk edebiyatında bu yönde bir değişim olduğunu düşünüyor musunuz? Bu durumun zorluklar ve kolaylıkları sizce neler?

Hedeflerimizin başında her çocuğa ulaşabilmek var. Dağıtım koşulları ve baskı maliyetlerinin bu kadar yüksek olduğu bir ortamda her çocuğun süreli yayınlara ulaşması pek mümkün değil. Dijital yayıncılık bu noktada işimizi kolaylaştırıyor. Kıpırtı Çocuk Dergisi web sitesinde PDF formatlı yayımlanmanın ötesinde sosyal medya olanakları ve web araçlarıyla da bütünleşik bir mecrada yayınlanıyor. Dergiye internet sitesinden ulaşılıp tüm sayfalarının okunması, önerilen video vb izlenmesi, etkinliklerin yapılması mümkün. Dergimiz ihtiyaç duyanlara yönelik olarak seslendirilmiş biçimiyle de ulaşıyor okurlarına. Dijital mecra bizi Türkiye ve dünyanın herhangi bir yerinden erişime açıyor doğal olarak. İkinci sayımızda bunu da deneyimlemiş olduk. Tabii ki internete ulaşamayan çocuklar olduğunun da farkındayız. Bunun için ileriki planlarımız arasında uygun kaynak ve sponsorluklar oluştuğunda onlara basılı olarak ulaşabilmek de var.

Bizler değişime uyum sağlamakta zorlanıyor olabiliriz ancak çocuklar dijital dünyanın içine doğdu ve bunu kullanmayı seviyor. Biz de bu değişimi daha doğru şekilde kullanmaları için olanaklar sağlamaya gayret ediyoruz.

  • Kıpırtı, okuyucularının katılımcı olabileceği bir dergi olmayı hedefliyor. Bunun için neler yapmayı planlıyorsunuz?

Dergimizin sosyal medya ve internet sayfalarını aktif kullanma çabasındayız. Etkinlik önerileri sunuyoruz ve onları bizlerle paylaşmalarından heyecan duyuyoruz. İlk sayımızda bir öykü tamamlama etkinliğimiz vardı. Dergi yayınlandığı haftadan itibaren çocuklardan geri dönüşler almaya başladık. Geri dönüşler ve paylaşımlar giderek çoğalıyor. Bunları görmek bizi benzer etkinlikler yapmak için motive ediyor.

Dergimizi daha çok çocuğa ulaştırmak için öğretmenlere tanıtım toplantıları organize ediyoruz, onlara etkinlik önerileri sunuyoruz. Böylece sınıflarına girerek evinde dergiyi okuyamayan çocuklara ulaşabilmeyi umut ediyoruz. Örneğin; akıllı tahta kullanılan okullarda ders materyali olarak kullanılmayı ya da teneffüslerde dergimizin okunmasını ve çocuklarımızın eğlenerek yazma pratikleri yapmalarını arzu ederiz.

  • Dergi dışında yapmayı planladığınız etkinlikler de var mı?

Dergimizin daha verimli kullanımı için öğretmenler ve öğrencilerle çevrimiçi ortamlarda atölyeler yapmayı hedefliyoruz. Ayrıca sosyal medya hesaplarımızdan canlı yayınlarla yazarlarımızı daha yakından tanımak da planlarımız arasında.

  • Çocuk edebiyatında bugün birçok üretim söz konusu… Siz bu üretimleri nasıl görüyorsunuz? Nitelikli bir üretimle nitelikli olmayan bir üretimin ayırdına nasıl anlayabiliriz?

Belirttiğiniz gibi özellikle son on yılda ülkemizde çocuk edebiyatına yönelik yoğun bir ilgi söz konusu. Yaşadığımız pandemi bu ilgiyi daha da arttırmış oldu. Pek çok yayınevi telif ve çeviri çocuk edebiyatı ürünleri yayınlıyor artık. Klasik kitap üretimi yanı sıra teknoloji olanaklarının da çeşitlenmesiyle kitaplara yönelik etkileşimli mecralar, kitap tanıtım ve öneri paylaşımları, etkinlikler hızla çoğalıyor.

Ancak niteliksel sorunların da çoğaldığını görüyoruz bu süreçte. Çocuğu merkezine alarak evrensel ilkeler çerçevesinde, didaktik olmayan, çocuğa görelik ilkesi, gerçekçi bakış açısı ve eşitlikçi yaklaşımları yansıtan çocuk edebiyatı ürünlerine ihtiyaç duyulduğunu söyleyebiliriz. Elbette hızla çoğalan yayın ve mecralarda kendi ihtiyacına uygun, nitelikli eserlerin nasıl seçileceği ve bunlara yönelik keşif araçları/ortamları da yeterince gelişmiş değil ülkemizde.

Kıpırtı Çocuk Dergisi; kendisine hedef kitle olarak 7-13 yaş çocuklarını belirlemiş, çocuk edebiyatı ağırlıklı nitelikli içeriği, internet ve sosyal medya ortamlarıyla bütünleşik, dijital olmanın fırsat eşitliği yaratan olanaklarıyla her yerden/her zaman erişilebilirlik özelliğiyle Türkiye’nin çocuklarının dergisi olma niteliği taşıyor. Bizler de içerikten tasarıma ve yayın sonrası çalışma süreçlerinde bu sorumluluğu hissederek üretmeye çalışıyoruz.

  • Katkı sunmak isteyen birisi size nasıl ulaşabilir? Ne gibi katkılar sunabilir?

Dergi, Eksi 18 Edebiyat Topluluğu’nun projesi olduğundan ilk aşamada süreci topluluk yazar ve çizerleri ile devam ettiriyoruz. İlerleyen sayılarda başka yazar ve çizerlerle de çalışabiliriz. Çeşitli şekillerde bize ulaşanlarla iletişim ve işbirliği geliştirmeyi de planlıyoruz. Çocukların üretimleri için böyle bir sınırlama yok. Dergi onlara hep açık zaten. Sosyal medya ya da e-posta aracılığıyla yazı ve önerilerini bizlerle paylaşabilirler. Gelecek sayılarda giderek çoğalan biçimde çocukların üretimlerini dergimizde görmeyi hayal ediyoruz. Edebiyat dergileri, hele de bir çocuk dergisi söz konusuysa, nitelikli okur ve yazar yetiştirme sorumluğunu da üstlenir. Bu konuda öğretmenlerimize ve ailelerimize de sorumluluklar düşüyor. Onlarla işbirliği ve etkileşim içerisinde her sayıda daha güzelini arayarak sürekli hep birlikte gelişeceğiz. 

  • Son olarak gelecek planlarınızdan bahsedebilir misiniz?

Kıpırtı Çocuk’un hayallerinden biri çocukları dergide daha aktif hale getirebilmek. Günün birinde bakarsınız aramızda çocuklardan oluşan yazar, çizer ve editörler de olur. Dergimizin ülkemizde yaşayan tüm çocuklarımıza ulaşmasını arzu ediyoruz.


Kıpırtı Çocuk Dergisi’nin Facebook hesabına ulaşmak için tıklayabilirsiniz.

Kıpırtı Çocuk Dergisi’nin İnstagram hesabına ulaşmak için tıklayabilirsiniz.

Kıpırtı Çocuk Dergisi’nin YouTube kanalına ulaşmak için tıklayabilirsiniz.

Kıpırtı Çocuk Dergisi web sitesine ulaşmak için tıklayabilirsiniz.

Eksi 18 Edebiyat Topluluğu web sitesine ulaşmak için tıklayabirsiniz.